In september start het nieuwe GVO-PRO-project, een bijzondere samenwerking tussen regulier en speciaal onderwijs. We spraken hierover met Annemiek Helfensteijn-Wirsching en Pim Versteeg. Annemiek is sinds vijf jaar teamcoördinator bij Dynamica GVO (circa 80 leerlingen). Pim werkt sinds een jaar of twaalf bij De Faam (270 leerlingen) als gym- en vertrouwensdocent, en is gevraagd als projectleider voor het opzetten van de schakelklas GVO-PRO.
Waarom een schakeljaar?
Een paar jaar geleden voerden Bob Vloedbeld (directeur Dynamica), Mohamed El Jaouhari (directeur ZAAM, De Faam) en Jacqueline Spek-Cinqualbre (adjunct-directeur De Faam) de allereerste gesprekken over een mogelijke samenwerking tussen de twee scholen. Annemiek en Pim stapten zo’n 1,5 schooljaar geleden in zodat er een schakelklas zou kunnen starten in het schooljaar ’25-’26. Zij vertellen waarom een schakeljaar is ontworpen.
Annemiek: “Je hebt een groep leerlingen die net tussen wal en schip valt. Die zit tussen regulier en speciaal onderwijs in. Die leerlingen willen zelf ook het liefst naar praktijkonderwijs. Voor hen is dit schakeljaar opgezet.”
Pim: “We starten met een schakeljaar met een eigen leerlijn. Wij vinden dat elke leerling de kans moet krijgen om onderwijs te volgen op het niveau dat bij hem of haar past.”
Voor welke leerlingen is dit bedoeld?
Annemiek: “Voor leerlingen die het niveau van praktijkonderwijs aankunnen. Maar die meer begeleiding nodig hebben dan daar gebruikelijk is. Op het praktijkonderwijs heb je niet steeds dezelfde leerkracht of mentor, en ook niet dezelfde vorm van ondersteuning.”
Pim: “De leerlingen die meedoen moeten zelfstandig kunnen reizen. We verwachten een minimale zelfstandigheid om de kans van slagen groot te laten zijn. Het moet geen teleurstelling worden, dus ik denk dat je erin moet gaan met het idee van deze leerling gaat het redden met de ondersteuning die hij of zij nodig heeft. En mocht dat niet lukken, dan moet de leerling hier geen slecht gevoel aan over houden. En dan blijft de leerling waar die al was, op Dynamica.”
Hoe is het project tot stand gekomen?
Annemiek: “We zijn vooral bezig geweest met het duiden van de doelgroep: welke leerlingen help je het beste op het gespecialiseerd voortgezet onderwijs, en wie op het praktijkonderwijs? Er zit een groot grijs gebied tussen zeer moeilijk lerende kinderen en praktijkonderwijs. Zoals ik al zei draait het niet alleen om cognitieve vaardigheden, maar ook om ondersteuningsbehoeften zoals structuur, veiligheid en vertrouwen.”
Pim: “Het is een heel ingewikkeld proces geweest. We zijn niet over één nacht ijs gegaan. Maar we hebben een constructie met elkaar bedacht, en hebben docenten er direct bij betrokken. Want in eerste instantie was het idee om alleen theorie bij ons te geven op De Faam en dan de praktijkvakken hier bij Dynamica. Maar ja, wij zijn een praktijkschool, dus wij denken juist dat ze de praktijkvakken ook bij ons moeten krijgen. Dus we hebben nu een constructie waarin de leerlingen twee dagen naar Dynamica gaan en drie dagen naar De Faam. Steeds met twee coaches: van beide scholen één vaste coach. Zodat de docenten van elkaar kunnen leren en elkaar als expertise kunnen gebruiken.”
Wat komt er kijken bij zo’n samenwerking?
Samenwerken tussen twee scholen betekent ook twee schoolbesturen, twee cao’s, twee directeuren, verschillende volgsystemen. Wat komt er allemaal bij kijken?
Annemiek: “Op papier blijven het leerlingen van Dynamica GVO, omdat de toelaatbaarheidsverklaring vanuit die bekostiging komt. Maar in de praktijk hebben we de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de leerlingen. En daar kwam heel wat uitzoekerij bij kijken. Een van de grootste obstakels was wel dat er niet één bestuur is. Je moet alles juridisch heel goed vastleggen. Je mag het niet zomaar over elkaars leerlingen hebben door privacyregels. Dat maakte het erg ingewikkeld.”
Pim: “En het is een andere manier van kijken naar het onderwijs. Je moet ook kijken naar je personeel in je school. Kunnen jullie dat, willen jullie dat? Als er voldoende draagvlak is, zijn er mogelijkheden. Dan pas kun je met elkaar gaan zitten en dan moet je een enthousiaste groep mensen hebben die dit wil doen. Wij hebben het voordeel dat op beide scholen er een directeur is die er achter staat om het te doen. Dat moet je ook hebben.”
Pionieren en motivatie
Er zijn landelijk wel soortgelijke voorbeelden bekend, en ook genoeg voorbeelden die zijn gestrand. In die zin is deze samenwerking nog vrij nieuw: pionieren dus.
Annemiek: “Tussen speciaal en regulier onderwijs is dit nog vrij nieuw gebied, ik denk vanwege de zorgbehoefte en ondersteuning die de doelgroep nodig heeft. Plus het feit dat het personeel dat werkt in speciaal onderwijs kiest voor zo’n groep. Het moet je liggen.”
Pim: “Motivatie is erg belangrijk. We hebben niets verplicht maar hebben in het begin gevraagd: wie zijn er om deze groep te gaan draaien? Het zijn de mensen die de groep gaan begeleiden.”
Samenwerking in de praktijk
De scholen hebben er bewust voor gekozen om de tijd te nemen en klein te starten.
Annemiek: “De elf leerlingen die in september starten, hebben nu al samen les. Omdat we goed willen starten, zijn deze leerlingen al een half jaar samen bezig. Zodat ze elkaar goed kennen en echt een groep zijn.”
Pim: “Je moet elkaar eerst echt leren kennen en vertrouwen. Als één van de twee partijen (scholen) er half in staat, moet je het niet doen.”
Annemiek: “En je kunt het niet halverwege loslaten. We moeten betrokken blijven, ook bij de evaluaties van deze leerlingen. Misschien hadden we vorig jaar kunnen starten als we heel erg gehaast hadden, maar dan loop je het risico dat je hele belangrijke stappen mist. Daarom hebben we ook iemand toegevoegd aan het team vanuit het samenwerkingsverband om mee te denken. Hoe nemen we alle twee de teams mee? Dat is de sleutel tot je succes.
Trots
Ze zijn trots dat het is gelukt om dit project op te zetten. Annemiek: “Het biedt leerlingen een waardevolle kans. Ze hebben de ondersteuning en ze krijgen de kans om regulier onderwijs te volgen.” Pim: “Hoe mooi is het straks over drie jaar, als deze leerlingen een pro-diploma krijgen? Dat is iets om écht trots op te zijn.”
Tot slot: dit zijn de mensen die dit project mogelijk maken
Zo’n project komt niet zomaar van de grond. Om iedereen te noemen die hieraan meewerkt en om inzicht te geven wie er voor nodig zijn, volgt hieronder een overzicht:
- de stuurgroep
-
- Directeur Dynamica, Bob Vloedbeld
- Teamleider De Faam, Ingrid Fritz
- Dynamica leerteamcoördinator en onderwijszorgcoördinator, Annemiek Helfensteijn
- Projectleider De Faam, Pim Versteeg
- de taakgroep
- Zorgcoördinator, intern begeleider Dynamica Annemiek van Riessen
- Bouwcoördinator De Faam, Wendy Tanahatoe
- Docent Dynamica, Karin Knuijsting
- Zorgcoördinator De Faam, Suzanne Verwindt, De Faam
- Samenwerkingsverband (KEC), Jorien Galesloot (sluit aan waar nodig)
- Projectleider De Faam, Pim Versteeg
- Aanvulling het docententeam GVO-PRO
- Mischa Huitsingh
- Marc Kroes
- Coach De Faam, Lynn Schmaal
